12 maart 2013, was de internationale release van het veelbesproken boek van de “tweede man”-vrouw van Facebook: COO Sheryl Sandberg. Ze roept vrouwen op om hun voet op het gaspedaal te houden en niet achterover te leunen op het werk. Don’t lean back, lean in!Lang voor de release zorgde dit boek voor verhitte discussies.
Volgens critici zou Sandberg het gebrek aan vrouwen aan de top teveel aan vrouwen zelf toeschrijven in plaats van aan structurele factoren die vrouwen belemmeren. Ook zou het boek slechts relevant zijn voor een kleine groep vrouwen die zich (bijna) aan de top zouden bevinden in plaats van een grote groep vrouwen aan te spreken. In de inleiding van haar boek ondergraaft ze meteen deze kritiek. Ze omschrijft het dilemma tussen het aanpakken van structurele problemen en de individuele instelling van vrouwen als een kip-ei verhaal. “Ik moedig vrouwen aan om zich met de kip bezig te houden, maar degenen die zich op het ei richten, hebben mijn volledige steun”.
De rest van haar boek is doordrenkt van structurele verklaringen voor het achterblijven van vrouwen in topposities. Ze haalt psychologische onderzoeken aan die bewijzen dat mensen eerder geneigd zijn topmannen sympathiek te vinden terwijl topvrouwen met precies dezelfde kwaliteiten als onaardig worden beschouwd. Ze laat zien hoe de sterke moederschapscultuur vrouwen altijd weer doet twijfelen over hun prioriteiten, terwijl mannen deze twijfels niet krijgen opgelegd. Ze toont hoe de cultuur op sommige werkvloeren vrouwen achterstelt en hoe regelrechte discriminatie zich nog steeds manifesteert. Ze beweert nooit dat de volledige “schuld” hiervan bij vrouwen zelf ligt, wel wil ze vrouwen oproepen om zichzelf te versterken en te weten wat ze waard zijn. Immers, als meer vrouwen de top bereiken zijn zij in staat de instituties te veranderen en ook structurele veranderingen aan te brengen.
Toch is dit zeker geen boek dat alleen nuttig is voor vrouwen die (bijna) een leiderschapsfunctie bekleden. Het gaat er juist om dat vrouwen de waardering krijgen die ze verdienen, of dit nu in een topfunctie is of niet. Ze noemt zelfs dat deze tips nuttig zouden kunnen zijn voor vrouwen die waardering willen krijgen binnen hun vrijwilligerswerk of op de ouderavond van de school van hun kinderen. De maatschappelijke onderwaardering van vrouwen reikt veel verder dan de werkvloer alleen, en dat onderschrijft ze ook in haar boek. Je hoeft niet perse CEO, CFO of COO in Silicon Valley te zijn om heel veel te hebben aan de tips die ze vrouwen in dit boek geeft.
Het boek is een openhartig verhaal vol persoonlijke anekdotes over hoe Sandberg door anderen -en door zichzelf!- werd achtergesteld omdat ze een vrouw is, wetenschappelijk onderzoek dat aantoont dat zij niet de enige vrouw is die met onnodige belemmeringen te maken heeft gehad en tips om deze interne en externe belemmeringen te overwinnen. De mensen die haar beroemde TEDTalk “Why we need more female leaders” hebben gezien zullen sommige anekdotes en tips herkennen.
Ze vindt, ten eerste, dat vrouwen altijd alert moeten zijn dat ze aanschuiven “aan tafel” bij besprekingen op het werk. Ook geeft ze aan dat vrouwen hun angsten overwinnen door trots te zijn op hun succes en het niet weg te moffelen uit angst om niet aardig gevonden te worden, ondanks het feit dat vrouwen met succes daadwerkelijk minder aardig worden gevonden door hun omgeving. Verder vindt ze dat vrouwen uitdagend werk niet moeten weigeren uit angst dat ze dat niet zouden kunnen combineren met hun (eventueel toekomstige) gezin. Vertrek pas met zwangerschapsverlof als je met een bolle buik van de werkvloer vertrekt. In de persoonlijke sfeer wil ze dat vrouwen actief op zoek moeten gaan naar een partner dat ook echt een partner is in hun leven en haar kan ondersteunen in haar persoonlijke ontwikkeling.
Klein puntje van kritiek is de soms houterige Nederlandse vertaling (“vrouwen in een ‘verdomd-als-ze-het-doet’ en ‘verdomd-als-ze-het-niet-doet’ situatie”). Maar die wordt ruimschoots goedgemaakt door de prikkelende inleiding van Femke Halsema en de toevoeging van Nederlandse statistieken naast de Amerikaanse. Als titel is de Engelstalige aangehouden: Lean In is de opdracht die ze vrouwen meegeeft: Lean In in plaats van Lean Back. Ga actief alle (interne) belemmeringen tegen, om verder te komen in je leven tegen. Bovendien, wil ze dat vrouwen openlijk over deze belemmeringen gaan praten en elkaar zo verder helpen in Lean In Circles. Het netwerk van WOMEN Inc. heeft voor veel vrouwen van oudsher deze functie en denkt dat dit boek en deze aanpak voor veel vrouwen een bron van inspiratie kan zijn om het stuur van hun eigen leven in eigen handen te nemen.
Bron: www.womeninc.nl